Leczenie alkoholizmu

Dziedziczenie jest istotne w przypadku rozwoju wielu chorób. Jednak nie każdej choroby to dotyczy. Jak wygląda sytuacja w przypadku alkoholizmu?

Choroba alkoholowa, zwana również alkoholizmem jest przewlekłą chorobą, która charakteryzuje się uzależnieniem od spożywania substancji alkoholowych. Co więcej, jest to stan, w którym osoba traci kontrolę nad spożywaniem alkoholu, co prowadzi do szkód zdrowotnych, problemów emocjonalnych, społecznych i zawodowych. Osoby dotknięte tą chorobą często mają trudności z kontrolowaniem spożywanego alkoholu. Niestety, picie staje się centralnym elementem ich życia, a konsekwencje spożywania uzależniających substancji przeważają często nad innymi aspektami. Alkoholizm rozwija się stopniowo, a osoba uzależniona przechodzi przez kolejne jej fazy.

Fazy uzależnienia alkoholowego

W fazie początkowej osoba uzależniona zaczyna spożywać alkohol w sposób nadmierny, ale problemy związane z piciem najczęściej są ukrywane bądź bagatelizowane. Kolejna faza nazywana jest utrzymywaniem. Tutaj konsumpcja alkoholu staje się częstym zachowaniem. Uzależniony ma coraz większe trudności z kontrolą ilości alkoholu, a jego spożywanie staje się coraz bardziej regularne. Ostatnia faza (zwana fazą uzależnienia) to czas, kiedy sobą staje się fizycznie i psychicznie uzależniona od alkoholu. Tolerancja rośnie, a objawy abstynencyjne stają się bardziej wyraźne, gdy alkohol nie jest pożywany.

Co to jest grupa ryzyka?

Grupa ryzyka jest terminem używanym w kontekście zdrowia lub społeczeństwa. Określa grupę osób lub populację, w której istnieje większe ryzyko wystąpienia pewnych problemów zdrowotnych lub społecznych w porównaniu z ogólną populacją. Te problemy mogą wynikać z różnych czynników takich jak: genetyka, styl życia, środowisko lub okoliczności społeczne. Przykłady grup ryzyka obejmują osoby o słabszym stanie zdrowia, np. osoby starsze, chore przewlekle, dzieci, kobiety w ciąży. Grupy ryzyka mogą tez dotyczyć społeczności, na przykład mniejszości etnicznych, grup o niskich dochodach, bezdomnych czy osób mieszkających na określonych obszarach, gdzie występują większe problemy z dostępem do opieki zdrowotnej czy edukacji.

Typy uzależnień

Według O.M. Lescha istnieją cztery typy uzależnień od alkoholu: abstynencyjny, lękowy, depresyjny i organiczny. W pierwszym przypadku osoba uzależniona sięga po alkohol, aby zapobiec objawom abstynencyjnym. Na początku alkohol pity jest okazjonalnie, z czasem spożywany jest regularnie. W przypadku uzależnienia lękowego mamy do czynienia z osobami, które spożywają substancje odurzające w celu ograniczenia własnych lęków i strachu. W trzecim przypadku alkohol traktowany jest jako środek przeciwdepresyjny. Z kolei czwarty rodzaj mówi o chorobie alkoholowej, która wywodzi się bezpośrednio z niekorzystnych czynników wpływających na rozwój pacjenta w jego dzieciństwie.

Choroba alkoholowa a wpływ genów

Badania naukowe jednoznacznie wykazały, że poza wpływem środowiska, duże znaczenie ma również predyspozycja genetyczna. Znanych jest wiele genów, które wpływają bezpośrednio lub pośrednio na zwiększenie lub zmniejszenie ryzyka rozwoju uzależnienia od alkoholu. Czy wiesz, że niektóre osoby pochodzenia azjatyckiego są nosicielami specyficznego wariantu genu, który odpowiada za metabolizowanie alkoholu? U tych osób, po spożyciu tej substancji widoczne są fizyczne objawy jej nietolerancji, np. nieprzyjemne uczucie zaczerwienienia twarzy, nudności czy przyspieszone bicie serca. Oznacza to, że osoby te są mniej skłonne do nadużywania alkoholu.

Naukowcy udowodnili, iż istnieje skłonność genetyczna do uzależnień od substancji, w tym alkoholu. Uważają, że istotną role odgrywa otoczenie, doświadczenie życiowe itp. Jeśli w rodzinie występują przypadku uzależnienia od alkoholu, istnieje większe ryzyko, że osoba odziedziczy skłonność do tego typu problemów.  Dlatego też często dzieci alkoholików, sami zostają alkoholikami. Samo dziedziczenie genetyczne nie oznacza automatycznego rozwoju uzależnienia. Związane jest to raczej z przekazywanymi wzorcami. Istotne będzie także środowisko, w którym dorastała osoba oraz jej decyzje i wybory życiowe mogą mieć znacznie większe znaczenie i zdecydować, czy alkohol stanie się dla niej problemem. Warto pamiętać, że ważne jest świadomie podejście do spożywania alkoholu i zdrowe nawyki życiowe, nawet jeśli istnieje genetyczne ryzyko uzależnienia. Koniecznie należy zwrócić uwagę na to, jakie towarzyszą temu nawyki w rodzinie i jakie wzorce zachowań są przekazywane z pokolenia na pokolenie.

Syndrom DDA

Mamy tutaj na myśli Dorosłych Dzieci Alkoholików. Badania wykazały, iż wiele dzieci uzależnionych od alkoholu rodziców posiada wspólne z nimi cechy osobowości i sposoby funkcjonowania. Osoby te mają bowiem obniżoną samoocenę, czują się osamotnione, mają trudności w wyrażaniu uczuć i niwelowaniu stresu. Są nieufne wobec innych osób, przez co nie nawiązują relacji opartych na wzajemnym zaufaniu i szacunku. Syndrom DDA nie dotyczy tylko osób uzależnionych od alkoholu, ale raczej odnosi się do doświadczeń i konsekwencji, jakie mogą wystąpić u dzieci dorastających w rodzinach dotkniętych alkoholizmem. Terapia, wsparcie społeczne i zrozumienie tych doświadczeń mogą pomóc osobom dorosłym w radzeniu sobie z tymi wyzwaniami w dążeniu do zdrowszego życia.

Sposoby radzenia sobie z chorobą alkoholową

Radzenie sobie z alkoholizmem jest trudnym procesem, ale możliwym do osiągnięcia. Głównym krokiem w celu poprawienia swojego samopoczucia jest szukanie pomocy wśród bliskich osób – przyjaciół, rodziny, terapeutów, grup wsparcia. Może być ono pomocne w trudnych momentach i motywować do trwania w trudnym procesie wyzdrowienia. W wielu przypadkach potrzebna, a wręcz niezbędna staje się terapia indywidualna, grupowa bądź poradnictwo psychologiczne, które pomaga w identyfikowaniu i radzeniu sobie z wyzwaniami związanymi z uzależnieniem od alkoholu. Terapeuta pomoże w opracowaniu strategii radzenia sobie z trudnością i zmianie niezdrowych wzorców zachowań. Poza tym istnieją różne programy leczenia, takie jak terapia behawioralna, farmakologiczna czy terapie oparte na 12 krokach, które mogą być skuteczne w leczeniu uzależnienia od alkoholu. Wybór odpowiedniej z nich zależy jednak od indywidualnych potrzeb i preferencji. Sposobem na radzenie sobie z chorobą może być unikanie miejsc, sytuacji lub osób, które mogą skłonić do sięgnięcia po alkohol. W powrocie do zdrowia pomaga również wprowadzenie zdrowych nawyków, takich jak: regularna aktywność fizyczna, zdrowe odżywianie i regularny sen. Dotyczy to również uczenia się zdrowych sposobów radzenia sobie ze stresem, emocjami i trudnościami życiowymi. Pomóc w utrzymaniu w trzeźwości może również regularne ocenianie postępów i w miarę potrzeb -dostosowywanie strategii.

Choroba alkoholowa jest złożonym problemem zdrowotnym, który ma zarówno skutki fizyczne, jak i psychiczne. Wymaga często interwencji medycznej, wsparcia społecznego, terapii i czasem leczenia farmakologicznego. Wiele osób z tym schorzeniem może wyzdrowieć i prowadzić życie wolne od alkoholu dzięki odpowiedniej terapii i wsparciu. Należy jednak pamiętać, że radzenie sobie z chorobą alkoholową jest procesem bardzo indywidualnym. Każda osoba ma inne doświadczenia, przeżycia, oczekiwania, przez co wymaga różnych form wsparcia. Kluczowe jest również szukanie pomocy, wytrwałości i dążenie do poprawy jakości życia. Z pewnością nie będzie to łatwy proces, nierzadko czasochłonny. Zdecydowanie jednak warty poczynionych trudów.

Wydawać by się mogło, że nie ma nic prostszego. Alkoholik przestaje pić, jego życie zmienia się na lepsze, a wszelkie problemy dotyczące alkoholizmu, znikają. Niestety, w praktyce to tak nie działa.

Czy wiesz, że abstynencja i zaprzestanie spożywania alkoholu wcale nie leczą uzależnienia? Wydaje się to logiczne. Alkoholik musi przestać pić, aby jego życie ponownie stało się znośne. Wydawać by się mogło, że abstynencja sprawi, że jego problemy znikną. Zacznie ponownie dogadywać się z żoną, dzieci nie będą miały pretensji, że je zaniedbuje, szef nie będzie się złościł, że zawala pracę itp. Niekoniecznie to tak działa. Odpowiadamy, dlaczego.

Początek drogi

Zaprzestanie picia alkoholu, brania narkotyków, grania w gry hazardowe czy podejmowanie innych uzależniających zachować, to tak naprawdę początek drogi do prawdziwych zmian. Dobry start w kierunku trzeźwienia i odzyskania siebie oraz odbudowania swojego życia, naprawienie relacji z najbliższymi: rodziną i przyjaciółmi.

Czym jest abstynencja dla osoby uzależnionej?

Dla osoby, która ma z tym poważny problem, abstynencja jest procesem powstrzymywania się od spożywania substancji, która stanowi dla niej problem lub prowadzi do uzależniania. W przypadku alkoholizmu, abstynencja oznacza trwałe zaprzestanie picia alkoholu. Nie da się ukryć, iż abstynencja dla osoby uzależnionej ma bardzo głęboki wymiar. Oznacza to dla niej nie tylko zaniechania spożywania danej substancji, ale także zmianę całego stylu życia. Tak naprawdę to długotrwały proces, który wymaga silnej woli, wsparcia i konsekwencji. Abstynencja jest tak naprawdę niezbędna podczas rozpoczęcia leczenia od uzależniania. Czasami jej rozpoczęcie może być na tyle problematyczne, że wymaga przeprowadzenia detoksu u osoby uzależnionej.

Co to jest detoks?

W profesjonalnym tego słowa znaczeniu, jest to proces usuwania z organizmu osoby uzależnionej, wszelkiego rodzaju toksyn nagromadzonych w okresie przyjmowania substancji psychoaktywnych. Podczas takiego procesu, osoba uzależniona jest m.in. nawadniana, a do jej organizmu zostają dostarczone odpowiednie witaminy i minerały. Oczywiście konieczna jest obecność lekarza, ponieważ w niektórych przypadkach, nagłe odstawienie alkoholu może spowodować np. atak padaczki lub inne, podobne reakcje organizmu, zwane objawami zespołu abstynencyjnego.

Powody, dla których sama abstynencja nie jest wystarczająca

Jak już wspomnieliśmy, samo powstrzymywanie się od picia nie stanowi kompletnego leczenia choroby alkoholowej. W rzeczywistości problem jest bardziej złożony niż się początkowo wydaje. Istnieje wiele powodów, dla których tak się dzieje. Oto kilka z nich:

• Alkoholizm często wiąże się z głęboko osadzonymi problemami emocjonalnymi, traumami czy zaburzeniami psychicznymi. Osoba, która zmaga się z alkoholizmem może mieć potrzebę terapii, aby zidentyfikować i poradzić sobie z trudnościami. W zasadzie w każdym przypadku potrzebna jest pomoc specjalisty, który pomoże „przepracować” pewne sprawy.
• Skuteczne leczenie alkoholizmu często wymaga wsparcia społecznego, takiego jak udział w grupach wsparcia, terapii grupowej, a niekiedy nawet terapii rodzinnej. Takie środowisko wspierające może zapewnić osobie z alkoholizmem wsparcie. Spotkanie z osobami, mającymi podobne problemu, doświadczenia (zwłaszcza te przykre) umożliwia dzielenie się i wymienianie poglądami, a co za tym idzie – uzyskanie zrozumienia.
• Osoba uzależniona w zasadzie zawsze potrzebuje zmian w swoim stylu życia. Właśnie po to, aby „skończyć” z przeszłością oraz zacząć „nowe życie” już bez nałogów. Najczęściej jest to zmiana otoczenia, unikania sytuacji sprzyjających spożywania alkoholu, a także nauka zdrowych nawyków żywieniowych. Wiele osób zmienia towarzystwo, nierzadko zrywa kontakt z osobami, z którymi spożywały alkohol bądź zażywały narkotyki. W zastępstwie znajduje sobie nowe hobby albo pogłębia zainteresowania, na które wcześniej nie poświęcała czasu.
• Osoby, które cierpią na inne problemy zdrowotne, takie jak choroby psychiczne czy fizyczne, potrzebują kompleksowego podejścia. W praktyce oznacza to leczenie wszystkich aspektów jednocześnie. Do tego z kolei potrzebni są specjaliści, czasami nawet kilku.
• Ważną rzeczą jest konieczność radzenia sobie z nawrotami. Z medycznego punktu widzenia, alkoholizm jest chorobą przewlekłą. Oznacza to, że osoby, zmagające się z tą chorobą mogą doświadczać nawrotów. Skuteczne leczenie wymaga umiejętności radzenia sobie z potencjalnymi nawrotami i utrzymaniem abstynencji przez długi czas. Szczególny nacisk na to nakładany jest przez specjalistów, prowadzących zajęcia podczas terapii leczenia uzależnień.

Zatem jak na dłoni widać, że abstynencja stanowi ważny krok w procesie leczenia alkoholizmu, ale sama w sobie nie jest wystarczająca. Kompleksowe podejście, które obejmuje nie tylko terapie psychologiczną, ale także wsparcie społeczne, edukację oraz zmianę stylu życia, jest kluczowe dla skutecznego leczenia alkoholizmu.

Paradoks abstynencji

Czy wiesz, że abstynencja może stanowić sposób na kontynuowanie odurzania się substancjami, od których jest uzależniona? Prawdą jest, iż to stwierdzenie brzmi co najmniej nielogicznie. W tym przypadku chodzi o to, że konsekwencje nałogowego picia alkoholu są już na tyle zaawansowane, że organizm osoby uzależnionej musi zrobić sobie przerwę na regenerację. Wówczas nie jest to wybór chorego, ale po prostu „organizm odmawia posłuszeństwa”. Takie zachowanie z kolei nie ma nic wspólnego z chęcią podjęcia leczenia bądź wprowadzenia poważnych zmian w swoim życiu. Wręcz przeciwnie – po niedługiej abstynencji, następuje jeszcze dłuższy tzw. ciąg alkoholowy lub narkotykowy.

Abstynencja a trzeźwienie

Abstynencja i trzeźwienie to zupełnie różne pojęcia, ale ściśle ze sobą powiązane. Abstynencja jest warunkiem koniecznym podczas trzeźwienia. Z kolei trzeźwienie jest pojęciem bardziej złożonym i oznacza tak naprawdę szereg zmian, które zachodzą w człowieku, postanawiającym zmienić swoje życie i tym samym uwolnić się od uzależnienia. Nie chodzi tylko o sam fakt niespożywania alkoholu, ale również nieustanny rozwój osobisty, a przede wszystkim poznawanie samego siebie. Abstynencja nie stanowi czynnika, który wyzwala zmiany same w sobie. Główną role odgrywa tutaj praca własna osoby uzależnionej, jej motywacja i chęć wprowadzenia trwałych zmian w swoim życiu. Bez świadomej decyzji osoby uzależnionej żadna terapia nie ma powodzenia.

Podsumowanie

W kontekście walki z uzależnieniami, abstynencja stanowi podstawę trzeźwienia. Trzeźwienie z kolei to proces dążenia do bardziej kompleksowego zdrowienia na wielu płaszczyznach życia. To podejście obejmujące nie tylko brak spożywania substancji, ale także rozwój osobisty, wsparcie społeczne i budowanie zdrowych nawyków życiowych. Bez tego nie można mówić o zdrowieniu osoby uzależnionej od alkoholu bądź narkotyków. Dlatego też sama abstynencja nie wyleczy żadnego uzależniania. Stanowi jednak fundament i jest pierwszym krokiem na drodze do nowego, lepszego życia wolnego od nałogu. W praktyce leczenie uzależnienia od alkoholu to długi proces, polegający na pracy z terapeutami, walką z samym sobą, swoimi słabościami. Osoba uzależniona wciąż ma „pijane myślenie”, oddziałują na nią mechanizmy uzależniania, np. ma poczucie iluzji, zaprzecza swojemu nałogowi. Widoczne jest tzw.: rozproszone JA, nałogowe regulowanie uczuć. W pierwszych etapach wciąż nie zna innych sposobów na radzenie sobie z emocjami i nie potrafi w efektywny sposób rozładowywać gromadzącego się napięcia i frustracji. Niewiele osób zdaje sobie sprawę z tego, że uzależnienie od substancji odurzający jest przede wszystkim chorobą emocji i dotyczy sfery funkcjonowania psychicznego. Osoba uzależniona musi nauczyć się innych sposób na radzenie sobie z problemami. Sięganie po alkohol ich nie rozwiązuje, a wręcz przeciwnie – pogłębia i generuje kolejne kłopoty. Dlatego też tak duży nacisk kładziony jest podczas terapii na pracę nad samodoskonaleniem się, co przy pomocy doświadczonych specjalistów z pewnością będzie łatwiejsze.