Wstrząsające zdarzenia, silne przeżycia czy nawet bycie świadkiem nieprzyjemnego wydarzenia – to wszystko może spowodować pojawienie się nieuzasadnionych napadów lęku. Ma to ogromny wpływ na kondycję psychiczną, przez co trudno jest zapomnieć o nieprzyjemnych momentach. Taki stan jest nazywany PTSD – sprawdź, jak można sobie z nim poradzić.

Czym jest PTSD?

PTSD to inaczej zespół stresu pourazowego (ang. Post-Traumatic-Stress-Disorder). Charakterystycznym elementem PTSD są zaburzenia lękowe, które wynikają z przeżycia traumatycznego zdarzenia czy nawet zagrożenia życia, śmierci bliskiej osoby, napaści oraz uczestnictwa w wypadku drogowym. Osoby z zespołem stresu pourazowego stają się wrażliwe na doświadczenia codziennego życia, co niekiedy prowadzi do nieustannego przeżywania tragicznego wydarzenia.

Jeszcze w latach 80. uważano, że zespół stresu pourazowego dotyka przede wszystkim żołnierzy wracających z frontu. Jednak tak naprawdę to zaburzenie może wystąpić u każdego. Eksperci szacują, że 1 na 11 osób w ciągu swojego życia boryka się z PTSD. Zazwyczaj bardziej narażone na to są kobiety.

Wystąpienie zespołu stresu pourazowego może być związane z typem osobowości – najczęściej zaburzenie jest diagnozowane w przypadku osobowości borderline oraz anankastycznej. Czynnikiem ryzyka są też uzależnienia od substancji psychoaktywnych oraz zaburzenia nerwicowe.

Jakie są przyczyny zespołu stresu pourazowego?

Przyczyny zespołu stresu pourazowego mogą być naprawdę różne. Niekiedy ma to związek z przeżyciem katastrofy lotniczej, kolejowej czy drogowej. Innym razem problemy może wywołać śmierć bliskiej osoby, napaść, kradzież, a także przemoc fizyczna, seksualna lub emocjonalna. Nawet osoby, które są ofiarami klęski żywiołowej bądź były świadkami wypadku drogowego mogą borykać się z PTSD.

Zauważ, że niektóre zabiegi medyczne prowadzą do rozwinięcia się zespołu stresu pourazowego – zdarza się, że kobiety cierpią na to zaburzenie po trudnym porodzie.

Traumatyczne zdarzenia wywołują wiele silnych emocji typu przerażenie, lęk i bezsilność, a to ostatecznie staje się przyczyną zespołu stresu pourazowego.

Jak objawia się zespół stresu pourazowego?

Symptomy stresu pourazowego mogą być dość złożone, ponieważ dotykają nie tylko strefy psychicznej, ale też fizycznej. Zauważ, że o PTSD mówimy wtedy, gdy objawy pojawiają się przez przynajmniej kilka tygodni od traumatycznego zdarzenia. Towarzyszy temu również znaczące zaburzenie w funkcjonowaniu w życiu społecznym, zawodowym i prywatnym.

Objawy fizyczne PTSD

• problemy ze snem,
• omdlenia,
• drażliwość i niepokój,
• przyspieszony oddech,
• nadpobudliwość,
• nadmierna czujność,
• kołatanie serca,
• bóle głowy,
• nadmierna reakcja na zaskoczenie lub nagłe zdarzenie,
• brak apetytu,
• kłopoty z pamięcią i koncentracją.

Objawy psychiczne PTSD

• unikanie miejsc, osób oraz rzeczy, które mogłyby w jakimkolwiek stopniu przypomnieć o traumatycznym zdarzeniu,
• koszmary senne,
• niezdolność do odczuwania przyjemności,
• niezdolność do przywoływania w pamięci szczegółów związanych z traumatycznym wydarzeniem,
• ataki paniki i stany lękowe,
• myśli samobójcze,
• izolowanie się od otoczenia,
• poczucie braku perspektyw, szczególnie w odniesieniu do przyszłości – pojawia się brak jakichkolwiek oczekiwań w stosunku do życia prywatnego i zawodowego, a także do długości własnego życia,
• nieustanne powracanie wspomnieniami do traumatycznych wydarzeń.

Jak radzić sobie z PTSD? Skuteczne metody leczenia

Leczenie zespołu stresu pourazowego to długotrwały proces. Nie ma jednej metody, która w ciągu chwili pozwoli pozbyć się wszystkich lęków i negatywnych wspomnieć. Najczęściej pomocna jest psychoterapia, ponieważ to właśnie podczas sesji terapeutycznych możesz zacząć pracować nad powrotem sił i poczucia sprawności. Specjalista nauczy Cię również przejmowania kontroli nad własnym życiem. Zazwyczaj służy do tego praca w wewnętrznej relacji oraz zewnętrznej – w tym przypadku częścią terapii może być działalność charytatywna.

Dobrym sposobem leczenia PTSD są techniki relaksacyjne. Próbuj różnych metod, a następnie wybierz tę, która jest dla Ciebie najefektywniejsza. W końcu każdy ma nieco inną wrażliwość emocjonalną i dynamikę ich nasilania się. Niezwykle pomocny jest też regularny wysiłek fizyczny oraz spędzanie czasu z bliskimi osobami. Pamiętaj, że sport pomaga wydzielać endorfiny, a zmęczenie zmniejsza napięcie psychiczne i fizyczne.

Kluczowe znaczenie ma to, żeby do leczenia zespołu stresu pourazowego podejść w indywidualny sposób. Tym bardziej że PTSD najczęściej występuje u wysoko wrażliwych osób. Dlatego terapia musi skupiać się na relacji wewnętrznej, a nie na skali wydarzenia.

Czy można stosować leki na PTSD?

Niekiedy częścią leczenia zespołu stresu pourazowego są leki. Szczególnie na samym początku terapii mogą być stosowane, gdy występuje bezsenność oraz silne ataki paniki. Wtedy specjalista zaleca przyjmowanie preparatów przeciwdepresyjnych, przeciwlękowych lub stabilizujących nastrój. Nie ma typowych leków, które mogłyby zlikwidować PTSD. W końcu to zaburzenie wymaga dłuższego i głębszego działania – najlepiej psychoterapii.