Manipulacje uzależnionych – do czego są zdolni?

Życie w jednym domu z osobą uzależnioną to ciężka próba dla więzi rodzinnych i kontaktów interpersonalnych. Wiele osób nie wie, w jaki sposób powinni się wtedy zachować, dlatego popełniają ten najpopularniejszy błąd – próbują za wszelką cenę usprawiedliwiać błędy i niepokojące zachowania chorego. To też prosta droga, aby wpaść w sidła manipulacji uzależnionych. Jak do tego nie dopuścić i jak rozpoznać manipulacje, którymi posługuje się zdecydowana większość osób uzależnionych?

Manipulacje uzależnionych – jak je rozpoznać?

Nałóg śmiało można nazwać chorobą, zaburzeniem, które przejmuje całkowitą kontrolę nad uzależnioną osobą. Przez to wszystkie jego decyzje, zachowania i czyny podyktowane są temu, aby ułatwić sobie zażywanie używek i sięgnąć po kolejną dawkę. Podświadomie chory woli pozostawić swój nałóg w tajemnicy – nie dopuszczając go do własnej podświadomości i ukrywając go przed domownikami.

Manipulacja uzależnionych to często stosowana broń, którą wykorzystują chorzy. To ich tarcza obronna i sposób na zanurzanie się coraz bardziej i bardziej w swoim uzależnieniu. Zazwyczaj mechanizmy zachowań zawsze są takie same.

Zachowanie któregoś z domowników wzbudziło Twój niepokój i obawiasz się, że alkohol, narkotyki, leki czy gry hazardowe przejmują nad nim kontrolę? W takim razie koniecznie sprawdź, jak przebiega manipulacja uzależnionych, aby się przed nią ustrzec. Dzięki temu szybciej zaczniesz reagować, żeby tak naprawdę pomóc choremu w walce z nałogiem.

Najczęściej stosowane schematy manipulowania stosowane przez osoby uzależnione

• Zaprzeczanie przed sobą i otoczeniem – uzależniona osoba nie chce przyznać się do tego, że właśnie straciła sporą kwotę pieniędzy na grach hazardowych, jest w stanie upojenia alkoholowego czy też pod wpływem narkotyków.
• Obietnice bez pokrycia – ciągle przysięganie, że to już ostatni raz, że kolejnego dnia rzuci picie alkoholu i następnego ciągu alkoholowego nie będzie. Taka manipulacja uzależnionych jest bardzo często stosowana, jednak w zdecydowanej większości przypadków niewiele ma wspólnego z prawdą. Prowadzi jedynie do tego, że cała rodzina żyje w nadziei, a chory ponownie zyskuje spokój podczas oddawania się swojemu nałogowi.
• Szukanie okazji – w początkowych fazach uzależnienia chory uporczywie szuka okazji do tego, aby sięgnąć po narkotyk, leki lub po alkohol. Zaczyna się od częstego brania udziału w przyjęciach i imprezach. Sięgnięcie po używkę usprawiedliwiane jest ciężkim tygodniem, dużą ilością stresu, osiągnięciem jakiegoś sukcesu czy po prostu spotkaniem w dobrym towarzystwie.
• Mniejsze zażywanie używki w jednorazowych sytuacjach – kolejną manipulacją uzależnionych jest próba udowodnienia, że mają pod kontrolą nałóg. Wtedy też chcą ukazać partnerowi, że mogą z powodzeniem zminimalizować ilość spożywanego alkoholu. To próba uspokojenia domowników i wyciszenia ich obaw.
• Obwinianie otoczenia – ta manipulacja uzależnionych polega na tym, że chory za wszelką cenę chce znaleźć winnego tego, że po raz kolejny musi sięgnąć po alkohol, używki czy leki. Często przedstawia to jako karę dla partnera z powodu jego nieodpowiedniego zachowania lub stworzenia sytuacji stresującej. W ten sposób nałogowiec znajduje winnego swojego uzależnienia i jednocześnie uspokaja swoje sumienie, bo wierzy w to, że nie ponosi odpowiedzialności za swój nałóg.
• Unikanie rozmów i konfrontacji – wielokrotnie można spotkać się także z sytuacją, kiedy to chory unika konfrontacji. Podczas rozmów na temat nałogu zmienia temat, nie ma ochoty i nastroju na to, żeby dyskutować o uzależnieniu. Nigdy nie ma odpowiedniego czasu, aby poruszyć ten temat, bo uzależniony ciągle odwraca uwagę od tego problemu.

Kogo manipulują uzależnione osoby?

Manipulacje uzależnionych kierowane są w stronę różnych osób – partnera, dzieci, współpracowników, przyjaciół. Taka lista może być naprawdę długa. Jednak nie można pominąć również jeszcze jednej bardzo ważnej osoby, która jest manipulowana – mowa tutaj o samym uzależnionym. Oszukiwanie siebie samego to problem, z którym bardzo trudno jest walczyć.

Jednak warto podkreślić, że wszystkie oszustwa i kłamstwa, jakie stosowane są przez chorego, również te skierowane w samego siebie i w najbliższe otoczenie nie są kierowane z premedytacją.

To nic innego jak mechanizm obronny, dzięki któremu uzależniony chce być postrzegany jako pokrzywdzona osoba, która musi walczyć z przeciwnościami losu. Przez nałóg chory przestaje odczuwać wyższe odczucia takie jak współczucie, miłość itd. Wraz z rozwojem problemu i uzależnienia manipulacje stają się coraz częstsze, ale też znacznie łatwiej można je rozpoznać.

Jak reagować na manipulacje uzależnionych osób?

Domownicy zazwyczaj nie wiedzą, jak reagować na manipulacje ze strony uzależnionych. Najlepszą drogą będzie rozmowa, stawianie granic i wskazywanie faktów. Zrezygnuj z obietnic i wymuszeń, gdyż są one nieskuteczne. Zachęć do wzięcia udziału w psychoterapii indywidualnej lub grupowej. Bądź zdecydowany i odporny na próby manipulacji, szczególnie te w postaci litości. Czas odgrywa tutaj bardzo ważną rolę – im szybciej uzależniony dostrzeże swój problem i rozpocznie leczenie, tym szansa na wyjście z nałogu będzie większe, a droga łatwiejsza.