Depresja wśród nastolatków — czy to już choroba cywilizacyjna?

Statystyki publikowane każdego roku są coraz bardziej zatrważające – wyraźnie wynika z nich, że coraz większa liczba nastolatków choruje na depresję. Już nawet maluchy w wieku przedszkolnym powyżej 2. i 3. roku zaczynają borykać się z tym problemem, a z powodu depresji cierpi aż 1% dzieci. W grupie młodzieńczej ta choroba dotyka blisko 20% nastolatków. Czy zatem oznacza to, że depresja wśród nastolatków to choroba cywilizacyjna? Jakie są przyczyny tego problemu?

Czy depresja wśród nastolatków to choroba cywilizacyjna?

Presja ze strony rówieśników i rodziców, szybkie tempo życia oraz wiele innych problemów, z którymi muszą zmierzyć się współcześni nastolatkowie, może doprowadzić do nieprawidłowości w funkcjonowaniu ich mózgów. Niekiedy prowadzi to rozwinięcia się zaburzeń o podłożu psychicznym i emocjonalnym.

W ostatnich latach w szybkim tempie rośnie liczba osób cierpiących na depresję – dotyczy to nie tylko dorosłych, ale też dzieci i nastolatków.

Depresja nastolatków często jest lekceważona, bo jest utożsamiana jedynie z burzą hormonów. Jednak statystyki nie kłamią i wskazują na to, że w 2021 roku ok. 630 tys. młodych ludzi potrzebowało specjalistycznego wsparcia. Rzeczywiste dane mogą być znacznie większe, bo ok. 70% nastolatków pomimo zaburzeń psychicznych nie korzysta ze wsparcia psychologów.

Czy te statystyki wskazują na to, że depresja u dzieci i młodzieży, to już jest choroba cywilizacyjna? Z pewnością dane są niepokojące. Jedynym rozwiązaniem wydaje się edukacja o zdrowiu psychicznym, tylko to może pomóc większej liczbie nastolatków w poradzeniu sobie z problemami. To też sprawi, że zdecydują się oni na podjęcie leczenia.

Jakie są przyczyny depresji u nastolatków?

Trudno jest jednoznacznie wskazać jeden czynnik, który powoduje rozwinięcie się depresji u nastolatków. Na rozwój tej choroby wpływ mają różne czynniki, które są uwarunkowane przez predyspozycje genetyczne i biologiczne, a także typ osobowości, środowisko oraz doświadczenia. Dodatkowo ryzyko choroby zwiększają zmiany hormonalne i psychiczne, do jakich dochodzi w okresie dorastania. Oto więcej szczegółów na temat przyczyn depresji nastolatków.

• Czynniki biologiczne – dużo częściej na depresję chorują młodzi ludzi, u których dochodzi do zaburzenia gospodarki hormonalnej i nieprawidłowego działania neuroprzekaźników w tkance nerwowej. Ryzyko wzrasta też u nastolatków, których rodzice chorowali na depresję.
• Dysfunkcyjna rodzina – rozwód rodziców, konflikty w najbliższym otoczeniu, śmierć bliskiej osoby, brak wsparcia, nadużywanie alkoholu przez jednego lub obojga rodziców, a także brak zainteresowania z ich strony także mogą doprowadzić do zaburzeń depresyjnych.
• Relacje ze społeczeństwem – przyczyny depresji nastolatków mogą też wynikać z powodu negatywnych relacji z otoczeniem, a szczególnie ze środowiskiem szkolnym i z rówieśnikami. Szczególnie wykluczenie i brak akceptacji prowadzi do poczucia alienacji oraz osamotnienia.
• Indywidualne predyspozycje – depresja częściej rozwija się u osób, które mają większy problem z radzeniem sobie ze stresującymi sytuacjami, mają niską samoocenę, źle znoszą krytykę, mają wysoki poziom lęku i zbyt wiele wymagają od siebie.

Czym objawia się depresja wśród nastolatków?

Depresja wśród nastolatków ma zupełnie inny przebieg niż w przypadku dorosłych i dzieci. Przez to jest też trudniejsza do zdiagnozowania, dlatego niezbędna jest obserwacja ze strony najbliższego otoczenia. To właśnie rodzice, przyjaciele czy rodzeństwo mogą najlepiej określić, czy nastolatek lub nastolatka nagle zmienili swoje zachowanie. Szczególnie dotyczy to pogorszenia nastroju, uczucia melancholii, apatii, choć niekiedy depresja może też objawiać się nagłymi atakami agresji czy większą kłótliwością. Zaburzenia depresyjne w młodym wieku mogą mieć naprawdę różne oblicza.

Niestety nadal problemy młodzieńczego wieku są lekceważone i tłumaczone burzą hormonów. Takie podejście jest bardzo złe, a do tego prowadzi do rosnącej liczby prób samobójczych wśród nastolatków. Dlatego przekonaj się, czym objawia się depresja i reaguj, gdy dostrzegasz te sygnały u swoich dzieci, bliskich czy innych młodych osób.

Najczęstsze przyczyny depresji u nastolatków to m.in.:

• autoagresja,
• nagła zmiana nastroju,
• apatia i brak energii,
• zmniejszony apetyt,
• objawy psychotyczne np. halucynacje,
• kłopoty ze snem,
• izolacja od rówieśników,
• pobudzenie psychoruchowe,
• nadmierna krytyka wobec siebie,
• smutek i melancholia,
• większa drażliwość, a nawet agresja,
• problemy z koncentracją,
• nagła zmiana zachowania, rezygnacja z dotychczasowego hobby,
• myśli samobójcze,
• poczucie beznadziei i negatywne myśli,
• rosnące zainteresowanie śmiercią.

Jak reagować na depresję u nastolatków?

Dostrzegasz u swojego dziecka powyższe objawy? Niezbędna jest szybka reakcja i specjalistyczne leczenie, które obejmuje środki farmakologiczne oraz niefarmakologiczne. Ważnym elementem jest też współpraca rodziców, nauczycieli i psychologa. Dzięki temu dziecko poczuje wsparcie i z większą łatwością poradzi sobie z zaburzeniem.