Czym jest zaburzenie osobowości borderline?

Osobowość borderline to określenie, które jest stosowane w przypadku osób z zaburzeniami z pogranicza zaburzeń psychotycznych i nerwicowych. Zazwyczaj takie osoby mają problem z przystosowaniem się do życia w społeczeństwie, a także bardzo mocnym odczuwaniem wszystkich negatywnych emocji. Czym dokładnie wyróżnia się zaburzenie osobowości borderline i jak można je wyleczyć?

Co to jest zaburzenie osobowości borderline?

Borderline to jedno z najcięższych zaburzeń osobowości, które jest też nazywane osobowością z pogranicza oraz osobowością chwiejną emocjonalnie.

Zaburzenie osobowości borderline odróżnia się od innych zaburzeń osobowości częstą zmianą nastrojów, napadami złego nastroju, poczuciem pustki i niespełnienia, a także trudnościami w budowaniu relacji z innymi ludźmi. Przede wszystkim wynika to z lęku przed odrzuceniem i porzuceniem, co sprawia, że osoba z zaburzeniem osobowości borderline jest nieufna w stosunku do świata. Bywa również antyspołeczna oraz impulsywna.

Jak rozpoznać osobowość typu borderline?

Rozpoznanie osobowości borderline jest możliwe nie tylko przy pomocy obserwacji, ale przede wszystkim dzięki wykorzystaniu kwestionariuszy służących do oceny osobowości. Zajmują się tym psychologowie, psychiatrzy bądź psychoterapeuci.

Warto zaznaczyć, że zaburzenia osobowości borderline są diagnozowane wtedy, gdy przez dłuższy czas utrzymuje się przynajmniej 5 spośród 9 najważniejszych kryteriów. Wśród nich znajdują się m.in.:

• chwiejne i często zmieniające się relacje interpersonalne, które polegają przede wszystkim na ciągłej zmianie sposobu postrzegania drugiej osoby;
• permanentne poczucie wewnętrznej pustki;
• pojawianie się zachowań autodestrukcyjnych – odnosi się to do samookaleczania, prób samobójczych bądź szantażu emocjonalnego.

Czym objawia się zaburzenie osobowości z pogranicza?

• Zaburzenia odżywiania typu anoreksja lub bulimia.
• Brak stabilności emocjonalnej.
• Nadmierna wrażliwość na ocenę innych osób – nawet drobne żarty mogą być potraktowane jak duża zniewaga.
• Bardzo silne odczuwanie negatywnych emocji np. złości czy gniewu.
• Skłonność do nadmiernego ryzyka.
• Nadmierna zazdrość w związkach – przyczyną jest lęk przed odrzuceniem i porzuceniem.
• Poczucie niespełnienia i skrzywdzenia.
• Zaburzenia tożsamości i obniżony nastrój.
• Objawy psychotyczne typu omamy, halucynacje i urojenia.
• Tendencja do konfliktów z innymi ludźmi.
• Samookaleczenie i próby samobójcze.

Jakie są przyczyny występowania zaburzenia osobowości borderline?

Czy wiesz, że zaburzenie osobowości z pogranicza zazwyczaj ujawnia się w okresie dojrzewania i wczesnej dorosłości? Ma to bezpośredni związek z przyczynami tego schorzenia, które dotyka ok. 2-3% populacji. Dowiedz się, co sprawia, że dochodzi do rozwinięcia się tego zaburzenia.

Trudno jest jednoznacznie określić, jakie są przyczyny zaburzeń osobowości borderline. Specjaliści uznają, że najczęściej źródłem problemów jest traumatyczne doświadczenie z okresu dzieciństwa, błędy wychowawcze, a także kwestie genetyczne, czyli zaburzenia osobowości u jednego lub obojga rodziców. Zaburzenie może też stanowić mechanizm obronny, jaki wypracowała chora osoba. Zazwyczaj ma to związek z przemocą w rodzinie, częstymi kłótniami między rodzicami, wygórowanymi wymaganiami stawianymi przez rodziców lub doświadczeniem traumy.

Warto zwrócić uwagę na czynniki ryzyka, które wpływają na wykształcenie się zaburzenia osobowości typu borderline. Są to m.in.:

• czynniki biologiczne np. uwarunkowania genetyczne;
• czynniki psychiczne np. doświadczenie przemocy, zaniedbanie ze strony rodziców lub prawnych opiekunów;
• czynniki środowiskowe np. trauma z dzieciństwa lub porzucenie;
• czynniki społeczne np. relacje międzyludzkie;
• czynniki poznawcze;
• czynniki kulturowe.

Jak leczyć zaburzenie osobowości borderline?

Zazwyczaj stosowane są dwie metody leczenia zaburzenia osobowości borderline – farmakologiczna i psychologiczna.

Jeśli chodzi o psychologiczny sposób leczenia, to polega na psychoterapii prowadzonej w specjalistycznym ośrodku. Najważniejszym celem leczenia jest uzmysłowienie pacjentowi, jak działają mechanizmy odpowiadające za jego nastrój i zachowanie. Pokazuje również, że często opiera się na skrajnych zachowaniach i widzi świat jedynie w czarno-białych kolorach. Terapeuta uczy też radzenia sobie z negatywnymi emocjami, budowania trwałych relacji interpersonalnych i tworzenia obiektywnego obrazu samego siebie. W tym celu korzysta z terapii poznawczo-behawioralnej.

W przypadku zaburzenia osobowości borderline leczenie wymaga cierpliwości, ponieważ zazwyczaj jest długotrwałe. Jeśli występują też inne zaburzenia np. stany depresyjne lub lękowe, to włączana jest także farmakoterapia. Wtedy pacjent powinien przyjmować leki przeciwpsychotyczne bądź przeciwdepresyjne. Stosuje się je jedynie doraźnie, ponieważ farmaceutyki nigdy nie stanowią głównej metody leczenia zaburzenia osobowości z pogranicza.

W skrajnych przypadkach, czyli na skutek podejmowania prób samobójczych lub ryzyka ich podjęcia, może być konieczna hospitalizacja pacjenta.