Uzależnienie emocjonalne – na czym polega?

Uzależnienie emocjonalne sprawia, że tracisz samodzielność i własną osobowość, bo na pierwszym planie zawsze stawiasz drugą osobę. Najczęściej ten problem występuje w relacji z partnerem, rodzic-dziecko, przełożony-pracownik, a nawet między przyjaciółmi. Dowiedz się, czym objawia się taki stan i jak można poradzić sobie z tą chorobą.

Co to jest uzależnienie emocjonalne?

Uzależnienie od drugiej osoby to stan emocjonalny, który należy do uzależnień behawioralnych. Wiąże się to z niepohamowaną potrzebą wykonywania konkretnych czynności np. kontaktu z partnerem, zgadzaniem się z nim czy spełnianiem jego bądź jej oczekiwań. Tylko w ten sposób chora osoba jest w stanie odczuwać szczęście, zrelaksować się czy uspokoić.

Zwróć uwagę na to, że uzależnienie emocjonalne na poziomie neurologicznym, biochemicznym i behawioralnym jest bardzo podobne do alkoholizmu czy narkomanii. Choć objawy i intensywność tych nałogów może być różna, to jednocześnie powstają zmiany, które są charakterystyczne dla każdej z wymienionych chorób. Dotyczy to m.in. strachu i trudności w budowaniu relacji międzyludzkich.

Czym charakteryzuje się uzależnienie emocjonalne?

• Upojenie – charakterystyczna jest silna potrzeba kontynuowania relacji z partnerem. Jest to niezbędne do dobrego samopoczucia, powoduje też stan euforii.
• Zwiększenie „dawki” – z czasem osoba borykająca się z uzależnieniem emocjonalnym potrzebuje jeszcze większych „dawek”, czyli po prostu stałej obecności drugiej osoby. Posiadanie partnera na wyłączność ma na celu dowartościowanie, co ostatecznie prowadzi do wyłączenia pary z otoczenia, zamknięcia się na przyjaciół, rodzinę itp. Chora osoba potrzebuje nieustannych dowodów przywiązania, a zwiększanie dystansu powoduje skrajne sytuacje.
• Utrata własnego „ja” – chora osoba traci zdolność do krytycznej oceny swoich zachowań oraz drugiej osoby. Z czasem nie potrafi też odpowiedzieć na proste pytanie „kim jestem?”. Do tego wypowiadane opinie są uzależnione od zdania partnera, co może wpłynąć na pogorszenie lub znaczną poprawę samooceny.

Jakie są przyczyny uzależnienia emocjonalnego?

Zazwyczaj przyczyną uzależnienia emocjonalnego jest sposób budowania relacji już w dzieciństwie i nastoletnich latach. Doświadczenia zdobyte w tym czasie mają duże znaczenie w przyszłości, ponieważ wpływają na kształtowanie się osobowości.

Brak akceptacji ze strony rodziców, a także uznania, miłości czy bezpieczeństwa zwiększa predyspozycje do wchodzenia w toksyczne relacje. Wynika to z braku akceptacji samego siebie, zaniżonej samooceny oraz potrzeby udowodnienia swojej wartości. Trudno się wyzwolić z takiego przekonania. Szczególnie bez specjalistycznej pomocy ze strony terapeuty.

Często większą skłonność do rozpoczynania toksycznych relacji mają też osoby pochodzące z dysfunkcyjnych rodzin. Wtedy może dojść do rozpoczęcia związków z wychowawcą lub jakąkolwiek inną osobą, która okazuje troskę i uwagę.

Czym objawia się uzależnienie emocjonalne?

Częstym objawem uzależnienia emocjonalnego jest całkowite utożsamianie się z drugą osobą, czego przyczyną jest niedowartościowanie i nieustanne poszukiwanie miłości. Chora osoba potrzebuje też ciągłych zapewnień o swojej miłości ze strony partnera. Jednak tak naprawdę nie jest to prawdziwe uczucie. Niekiedy relacja łącząca te dwie osoby bardziej przypomina obsesję, ponieważ uzależniona strona ciągle stawia wymagania i oczekuje atencji. Jednocześnie nie daje nic w zamian. Wtedy można mówić o tzw. toksycznej miłości. Choć początkowo relacja nie musi różnić się od standardowych związków, to jednak z czasem zmienia się w całkowitą zależność. Wtedy możesz dostrzec także inne objawy uzależnienia od drugiej osoby:

• mechanizm odrzucenia – spowodowany przez osaczenie partnera;
• pełnienie nieodpowiednich ról – partner zmienia się wtedy w rodzica bądź opiekuna;
• stawianie wygórowanych wymagań – jednocześnie chora osoba nie oferuje nic w zamian;
• brak zdolności do wypowiadania własnego zdania – chora osoba nie ma planów, aspiracji czy opinii na konkretny temat;
• myśl o rozstaniu jest paraliżująca – dlatego uzależniona osoba nie stawia żadnych granic partnerowi;
• niska samoocena i brak wiary we własne możliwości;
• rezygnacja z własnych potrzeb;
• zrywanie kontaktu z bliskimi osobami, przyjaciółmi i rodziną;
• wchodzenie w nowe relacje – nawet po zakończeniu jednego związku, potrzeba troski jest tak silna, że osoba uzależnieniem emocjonalnym rozpoczyna kolejne relacje.

Jak wyjść z uzależnienia od drugiej osoby?

Najważniejszym krokiem w leczeniu uzależnienia emocjonalnego jest przyznanie się do toksycznego charakteru tej relacji. W wielu przypadkach to zarówno osoba z zaburzeniem, jak i partner potrzebują pomocy psychologicznej. Dlatego najczęściej polecana jest terapia dla par. Dzięki niej możliwe jest zbudowanie zdrowej relacji i poczucia własnej wartości.

Nieodzownym elementem terapii jest też nauka wyrażania swoich emocji, przekonań i sprzeciwiania się partnerowi. Przy jednoczesnym zrozumieniu potrzeb, pragnień oraz uczuć drugiej osoby.